
تله بخار چگونه کار میکند؟ طرز کار استیم تراپ
استیم تراپ چیست؟ استیم تراپ یا همان تله بخار یکی از اصلی ترین قطعات در سیستم های بخار صنعتی است. طرز کار استیم تراپ به این گونه است که با حفظ بخار در خطوط و تخلیه کندانس به وسیله شیر کنترلی، به عملکرد بهینه و افزایش ایمنی سیستم های بخار کمک می کند. همچنین طرز کار استیم تراپ می تواند متفاوت باشد. چرا که انواع مختلفی از استیم تراپ وجود دارد که در ادامه، در قالب یک جدول با توجه به کاربرد هر کدام به شما توضیح می دهیم.
| نوع استیم تراپ | طرز کار استیم تراپ | کاربرد هر نوع |
| استیم تراپ مکانیکی | استفاده از شناور برای کنترل سطح کندانس و دریچه | بویلر ها و مبدل های حرارتی با حجم بالای کندانس |
| استیم تراپ ترموستاتیک | استفاده از تغییر دما برای باز و بسته کردن دریچه | سیستم های گرمایشی با پایین آمدن دمای کندانس پایین |
| استیم تراپ دینامیکی | استفاده از نیرو دینامیکی بخار و کندانس با دیسک متحرک | خطوط بخار با فشار و دما بالا و تغییرات سریع |




انواع تله بخار و طرز کار استیم تراپ
انواع استیم تراپ، کاربرد های متفاوتی دارند، هر کجا که بخار وجود دارد، قطعا مقداری از آن در مسیر لوله ها، کندانسور، مخزن ها و دیگر تجهیزات کندانس می شود. حضور کندانس یا آب مایع در مسیر در مسیر بخار، عملکرد درست و بهینه سیستم را مختل می کند. به همین دلیل خروج آن الزامی است. همچنین نباید به بخار، اجازه خروج را داد. چرا که تولید دوباره آن هزینه بر است و به صرفه نیست. در اصل تله بخار یا استیم تراپ، وسیله ای است که کندانس را فقط از طریق سیستمی که باید حاوی بخار باشد، خارج می کند.
تله بخار ها انواع گوناگونی دارند. انواع تله بخار عبارتند از:
- استیم تراپ مکانیکی: تله بخار یا استیم تراپ مکانیکی، از شناور برای باز و بسته کردن شیر فشار شکن بخار استفاده می کند، این شناور با تغییر سطح کندانس در داخل استیم تراپ عمل می کند.
- استیم تراپ ترموستاتیکی: در استیم تراپ ترموستاتیک، با کاهش دما، دریچه باز می شود و کندانس از خطوط خارج می شود. همچنین با افزایش دما، دریچه بسته می شود.
- استیم تراپ دینامیکی: این نوع از استیم تراپ (تله بخار)، با ورود بخار یا کندانس، به کمک دیسک حرکت می کند. همچنین با تغییر فشار بخار و کندانس، دیسک به سمت بالا و پایین میرود و شیر تقلیل فشار را باز و بسته می کند.
استیم تراپ مکانیکی
در این نوع از تلخ بخار یا استیم تراپ، اریفیس به کمک یک شیر کوچک مخروطی یا ساچمه ای می شود. مخروط یا ساچمه گفته شده، بر روی یک اهرم قرار دارد که این اهرم، به کمک اختلاف چگالی آب و بخار، بالا و پایین می شود. هنگامی که داخل مخزن تله بخار آب وجود دارد، دستک بالا میرود و شیر باز می شود. در نهایت با توجه به این عملکرد، کندانس بیرون میرود و زمانی که کندانس خارج می شود، شیر هم بسته می شود.
استیم تراپ ترموستاتیکی
طرز کار استیم تراپ ترموستاتیکی، توسط یک شیر ترموستاتیک حساس به دمای سیال کنترل می شود و با کاهش و افزایش دما، شیر سوزنی بخار باز و بسته می شود. شیر های ترموستاتیک به گونه ای طراحی شده اند، زمانی که سیال با دمای پایین به آنها میرسد، منقبض می شوند و راه خروج باز می شود. همچنین وقتی که سیال با دمای بالا به آنها میرسد، منبسط می شوند و اجازه خروج نمی دهند.
استیم تراپ دینامیکی
در استیم تراپ دینامیکی، فقط یک قطعه متحرک وجود دارد. این قطعه یک دیسک کوچک است که بر روی سیت استیم تراپ و بالای اریفیس های ورودی و خروجی قرار می گیرند. طرز کار استیم تراپ دینامیکی به این گونه است که، هنگامی که مایع به تله بخار میرسد، به راحتی دیسک را بلند می کند و وارد محفظه بالایی استیم تراپ می شود. در نهایت از اریفیس خروجی تخلیه می شود.
نکات مهم در انتخاب و استفاده از استیم تراپ
بسیار ضروری است که قبل از انتخاب استیم تراپ و استفاده از آن، نکاتی را بدانیم و به آنها توجه کنیم. چرا که انتخاب استیم تراپ مناسب می تواند از مشکلات متداول سیستم های بخار جلوگیری کنند و باعث حفظ انرژی شود. همچنین شایان به ذکر است که نگهداری و سرویس های دوره ای نقش بسزایی در طرز عملکرد استیم تراپ دارد. نکات مهم در انتخاب و استفاده از استیم تراپ به شرح زیر است:
- توجه به نوع استیم تراپ با توجه به شرایط سیستم مانند فشار، دما و حجم
- سرویس دوره ای منظم و نگهدار از از استیم تراپ برای عملکرد درست و بهینه
- اندازه گیری فشار و دما به طور منظم برای جلوگیری از خرابی و مستهلک شدن سیستم
طرز کار تله بخار چطور است؟
در ادامه مقاله قصد داریم به شما نشان دهیم که “طرز کار استیم تراپ”، مرحله به مرحله چگونه است. این کار به شما کمک می کند تا درک بهتری از استیم تراپ (تله بخار) داشته باشید و هنگام استفاده از آن دقیقا بدانید که در چه مرحله ای هستید. عدم آگاهی منجر به آسیب قطعات و هدر رفت انرژی می شود.
مراحل کار استیم تراپ به ترتیب عبارت است از:
- ورود بخار و کندانس
- تشخیص نوع سیال
- نگهداری بخار و تخلیه کندانس
- بسته شدن خروجی به صورت خودکار
- تکرار چرخه به صورت خودکار و پیوسته
محل مناسب برای نصب تله بخار
علاوه بر دقت در انتخاب استیم تراپ و نحوه استفاده آن، باید به محل نصب تله بخار هم توجه ویژه ای کرد. شایان به ذکر است که “محل نصب استیم تراپ” تاثیر مستقیمی بر راندمان و عملکرد سیستم های بخار دارد. انتخاب محل نصب مناسب استیم تراپ باعث می شود که از بازگشت آب، خوردگی لوله ها و کاهش راندمان و بازدهی سیستم جلوگیری کنید.
محل نصب مناسب تله بخار به شرح زیر است:
- پایین دست مصرف کننده بخار: تله بخار یا استیم تراپ باید پایین دست مصرف کننده نصب شود. چرا که این امر باعث می شود که کندانس شکل گرفته، بلافاصله بعد از افت دما، به سمت تله برود و تجمع آن در سیستم به حداقل میزان مورد نظر برسد.
- پایین ترین قسمت سیستم: نصب تله بخار در پایین ترین قسمت سیستم، باعث جلوگیری از جمع شدن کندانس در زوایا مختلف سیستم می شود. همچنین از بروز پدیده چک شوک جلوگیری می کند. چرا که این پدیده می تواند به سیستم آسیب جدی وارد کند.
- قبل از شیر قطع کننده: معمولا تله بخار (استیم تراپ) را بین دو شیر نصب می کنند. یکی از شیر ها برای قطع جریان بخار و دیگری برای کنترل یا تخلیه دستی است. این نوع نصب باعث می شود بدون خاموش کردن کلی سیستم، بتوان آن را سرویس یا تعمیر کرد.
سه نوع. مکانیکی، ترموستاتیکی و دینامیکی از انواع تله بخار هستند.
استیم تراپ در اصل باعث خروج کندانس از خطوط لوله می شود. در حالی که گاز را نگه می دارد.
بله. محل نصب تاثیر بسزایی در عملکرد بهینه سیستم و جلوگیری از هدر رفت انرژی دارد.