
تفاوت بال ولو و پلاگ ولو در چیست و هرکدام چه کاربردی دارند؟
ولوها و یا شیرآلات صنعتی به عنوان یکی از تجهیزات کلیدی در صنایع مختلف نقش مهمی را در زمینه کنترل، قطع وصل کردن جریان مایعات مختلف و گازها دارند. این شیرآلات انواع مختلفی دارند که می توان بال ولو و پلاگ لوگو را معرفی کرد. اما آیا تفاوت بال ولو و پلاگ ولو را می دانید؟
فرق بال ولو و پلاگ ولو در این است که بال ولو از یک گره یا گوی سوراخ دار برای کنترل جریان استفاده می کند؛ ولی پلاگ ولو از یک استوانه یا مخروط سوراخ دار استفاده می کند. به زبانی ساده بال ولوها به عنوان ولوهایی کاملا باز و یا کاملا بسته شناخته می شوند؛ ولی پلاگ ولو ها دارای عنصر و بخش کنترلی به شکل استوانه هستند که در داخل مسیر جریان قرار میگیرد و با چرخش می توان جریان را تنظیم نمود. در این جدول به بررسی “فرق بال ولو با پلاگ ولو” می پردازیم.
ویژگی | بال ولو | پلاگ ولو |
ساختار | دارای یک توپ سوراخ دار در وسط بدنه است که با چرخش 90 درجه جریان را باز و بسته می کند. | دارای یک پلاگ استوانه یا مخروط سوراخ دار است که با چرخش 90 درجه جریان را کنترل یا قطع می کند. |
نحوه عملکرد | با چرخش 90 درجه جریان کاملا باز یا بسته می شود. | با چرخش پلاگ جریان را قطع و تا حدی تنظیم کرد. |
شکل عضو متحرک | کروی | مخروطی یا استوانه ای |
کنترل جریان | کنترل دقیق ندارد. | کنترل دقیق دارد. |
نشتی | نشتی بسیار کم | نشتی کم اما نه در حد بال ولو |
سرعت عملکرد | بسیار سریع | نسبتا سریع |
مقاومت در برابر سایش و فشار | مناسب برای فشار بالا و سیالات خورنده | مقاوم در برابر سایش، مناسببرای فشارهوای بالا و شرایط خاص |
قیمت و نگهداری | گران تر | ارزان تر |
احتمال آلودگی | بیشتر به دلیل فضای گوی و بدنه | کمتر |
کاربرد | صنایع مختلف از قبیل نفت و گاز | پتروشیمی، داروسازی و غیره |
شیر توپی یا بال ولو چیست؟
Valve از یک بدنه و عضوی کره ای شکل ایجاد شده است. این بخش و یا عضو کروی شکل در وسط بدنه قرار گرفته و در مرکز آن نیز یک سوراخ وجود دارد محل عبور و مرور جریان می باشد.
علاوه بر آن یک سوراخ کوچک در بالای آن است که به وسیله آن به دستگیره شیر وصل می شود.
طریقه باز و بسته کردن آن نیز به این صورت است که با کمک دستگیره و چرخاندن آن می توان روند آزاد سازی آن سیال را قطع و یا وصل نمود.
ویژگی های شیر توپی یا بال ولوها
- عملکرد سریع آن تنها با یک چرخش 90 درجه ای که باعث کنترل جریان سریع می شود. آذرسام با ارائه شیر کنترلی به تنظیم و هدایت جریان سیالات پرداخته و می تواند جریان مایعات را به شکل دقیق کنترل کند.
- عایق بندی مناسب که احتمال نشتی را به حداقل خود می رساند.
- با توجه به جنس های مختلف موجود مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.
- طراحی ایده ال به صورتی که در هنگام باز بودن کمترین افت فشار را در مسیر ایجاد کند.
این شیرهای توپی در زمینه های مختلفی از جمله مایعات، اسیدها، حلال ها، گازها و این دست از موارد استفاده می شوند. لازم به ذکر است که آن ها در محیط هایی خطرناک مثل اکسیدهای قوی، پروکسید هیدروژن، متان و اتیلن نیز عملکرد خوبی را از خود نشان می دهند.
بدنه این شیرها هم به صورت یکپارچه و هم به صورت ترکیبی از قطعات مختلف ساخته می شود. با گذشت زمان مدل های جدید این شیرها بهتر شده اند و در جهت راحتی استفاده دارای ویژگی هایی مثل قطع و وصل سریع، طول عمر بالا و این دست موارد شده اند.
پلاگ ولو یا شیر سماوری چیست؟
پلاگ ولو (Plug Valve)از دیسکی به شکل مخروط یا پلاگ طراحی شده است. این پلاگ یک سوراخ در مرکز خود دارد و به سیال اجازه عبور می دهد. پلاگ ولو ها نیز شباهت زیادی به بال ولوها دارند . قسمت متحرک پلاگ ولو ها به جای یک توپ کروی شکل یک پلاگ دارد می توان از آن برای قطع و وصل کردن جریان عبوری استفاده کرد.
در صورتی که پلاگ با محور لوله هم راستا باشد مایع به آسانی از آن عبور می کند؛ ولی وقتی که به حالت 90 درجه بچرخد مسیر عبور مسدود و روند جریان متوقف می شود.
این شیرهای سماوری بستر کنترل جریان را فراهم کرده و از آن ها برای تنظیم دبی استفاده می شود. همچنین شیرهای پلاگ به دلیل طراحی خود و جنس بدنه مقاومی که دارند در برابر فشارهای بالا و سایش بسیار مقاوم بوده و گزینه ای مناسب برای موارد صنعتی و کارهایی هستند که به کنترل دقیق جریان نیاز دارند.
ویژگی های شیر سماوری یا Plug Valve
موارد زیر از جمله ویژگی های شیر سماوری می باشند.
- طراحی و عملکرد ساده برای کاربران آن هم تنها با چرخاندن دسته شیر
- کنترل جریان در فشارهای مختلف
- فراهم بودن امکان تعمیر و حتی تعویض برخی اجزا
پلاگ ولو ها در زمینه ها و صنایع مختلفی از قبیل پتروشیمی، داروسازی، سیستم های هیدرولیکی و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرند.
مقایسه عملکرد بال ولو و پلاگ ولو
پلاگ ولوها و بال ولوها در دسته بندی شیرآلات قرار داشته و از آن ها برای مسدودسازی مسیر عبور جریان سیالات مختلف استفاده می شود. اما یک سری تفاوت نیز دارند. در اینجا به بررسی تفاوت های اساسی بال ولو و پلاگ ولو می پردازیم.
عملکرد
- تفاوت اصلی بال ولو و پلاگ ولو در عملکرد آن ها است. شیرهای پلاگ و توپی هر دو می توانند به میزان 90 درجه بچرخند اما در پلاگ ولوها، سطح نشمین پلاگ به صورت مخروطی است. ولی در بال ولوها به شکل کروی می باشند. پلاگ ولوها مساحت سطح بالاتری دارند و در بسته شدن طبیعتا عملکرد بهتری را از خود به نمایش می گذارند. به همین دلیل برای تنظیم دقیق جریان در شرایط حساس بسیار مناسبند. در سمت مقابل شیرهای توپی برای لوله هایی با قطر و فشار بالاتر مناسب تر هستند.
- در مقایسه بال ولو و پلاگ ولو موضوع کنترل جریان یکی از تفاوت ولوها است که در بال ولوها فقط مسیر جریان مسدود می شود و کنترل دقیق جریان در آن امکان پذیر نخواهد بود.
- یکی دیگر از مواردی که در تفاوت بال ولو و پلاگ ولو وجود دارد احتمال آلودگی است. در شیرهای سماوری احتمال وقوع این اتفاق به وسیله گل و لای و لحن در کمتر است ولی در شیرهای توپی به خاطر فضای بین گوی و بدنه شیر این اتفاق متداول تر است.
- سرعت عملکرد شیرهای توپی در باز و بسته شدن سریع تر است. همچنین در زمینه عایق بندی و مقاومت در برابر نشتی نیز شیرهای توپی در اولویت قرار دارند.
قیمت
طراحی پلاگ ولوها ساده تر بوده و غالبا قیمت آن ها از شیرهای توپی کمتر است. در نگهداری نیز بال ولوها به نگهداری بیشتری نیاز دارند.
کاربرد
پلاگ ولوها زمانی که به تنظیم جریان در شرایط خاص مثل دما و فشار نیاز است گزینه ای مناسب هستند. در سمت مقابل بال ولوها برای زمانی که به قطعی یا وصل کامل باز است و در زمان جریان مایعاتی که شامل ذرات جامد نیز هستند استفاده می شود. به زبانی ساده بال ولوها در سیستم های عمومی و پلاگ ولوها در زمینه های تخصصی کاربرد دارند.
در کل در توضیحات داده شده در تفاوت بال ولو و پلاگ ولو می توان گفت شیرهای سماوری می توانند جایگزین های مناسبی برای شیرهای توپی یا همان بال ولوها باشند. اما این شیرهای توپی همچنان به عنوان یکی از تجهیزات استاندارد برای قطع و وصل جریان در صنایعی مثل نفت و گاز شناخته می شوند.
تفاوت بال ولو و گیت ولو چیست؟
هر دو آن ها برای قطع و وصل کردن جریان سیال استفاده می شود. اگر بخواهیم تفاوت بال ولو و گیت ولو را بیان کنیم می توان گفت که گیت ولو با بالا و پایین رفتن یک صفحه مسیر عبور سیال را باز و بسته می کند. این نوع شیر برای زمانی که بخواهیم مسیر را کاملا باز یا بسته کنیم مناسب است.
در سمت مقابل بال ولو با چرخاندن یک توپ سوراخ دار عمل می کند. این نوع شیر عملکرد راحتی دارد و آب بندی و دوام آن هم بالاست. البته قیمت آن نیز کمی بیشتر است و برای کنترل دقیق جریان استفاده نمی شود.
در کل در تفاوت بال ولو و گیت ولو میتوان گفت اگر به دنبال سرعت، آب بندی و دوام بالا هستید بال ولو ولی اگر هزینه کمتر و عملکرد ساده تر مدنظر است گیت ولو مناسب تراست.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت بال ولو و پلاگ ولو
در این محتوا به بررسی “تفاوت بال ولو و پلاگ ولو” پرداختیم. در این بخش به بررسی عواملی که روی قیمت شیرهای صنعتی اثر دارند می پردازیم.
- جنس متریال: هرچه مواد استفاده شده در متریال در برابر عوامل مختلف مثل زنگ زدگی، حرارت و فشار مقاوم تر باشند قیمت بیشتری دارند.
- طراحی و کاربرد: بسته به کاربردی که انواع ولوها درند طراحی آن ها نیز متفاوت می شود. مثلا اگر به دقت و عملکرد بالایی نیاز باشد قیمت آن ها نیز بالاتر می رود.
- ساختار و فناوری ها: تکنولوژی های به کار برده شده در تولید ولوها یک نکته مهم است. مثلا آن شیرهایی که افت فشار کمتری دارند یا از سیستم های هوشمند برای باز و بسته کردن جریان استفاده می کنند طبیعتا قیمت بالاتری دارند.
- اقتصاد و عرضه و تقاضا: تغییرات و نوسانات موجود در باز،شرایط اقتصادی، قیمت مواد خام و خیلی عوامل دیگر بر روی قیمت نهای ولو اثر دارد.
- برند تولید کننده: اینکه آن برند تولید کننده چیست هم روی قیمت اثر دارد. برندهای معروف به دلیل شناخته تر شده بودن یا امکانات اضافه ای که ارائه می دهند مثل مشاوره یا ضمانت محصول و دیگر موارد اغلب قیمت بیشتری دارند.
تفاصت اصلی میان این ولو در شکل عضو متحرک آن هاست. بال ولوها دارای یک گوی سوراخ دار هستند ولی پلاگ ولوها یک پلاگ استوانه ای یا مخروطی دارند. به همین دلیل از بال ولوها برای قطع و وصل جریان و از پلاگ ولوها برای کنترل دقیق جریان استفاده می شود.
بال ولوها به دلیل طراحی کروی و عایق بندی قوی تری که دارند نشتی کمتری داشته و در سیستم هایی که عدم نشتی بسیار مهم است استفاده می شوند.
بله، پلاگ ولوها به دلیل ساختار مستحکم و سطح تماس زیادی که بین پلاگ و بدنه وجود دارد در برابر سایش و فشار مقاومت بالایی دارند.


